Монгол Улсын 2020 оны нэгдсэн төсвийн нийт орлого 11.7 их наяд төгрөг бол нийт зардал нь 13.8 их наяд байхаар УИХ баталсан. Харин төсвийн нийт алдагдал 2.0 их наяд төгрөг буюу ДНБ-ий 5.1 хувьтай тэнцэж байгаа нь түүхэнд байгаагүй өндөр алдагдалтай, хэт өөдрөг төсөв болсон хэмээн эдийн засагчид болон олон нийтийн зүгээс шүүмжлэлд өртөж байв. 

Гэтэл дэлхий дахинаа хүчээ авч буй коронавирусийн тархалттай холбогдуулан эдийн засагт эрсдэл үүсч, ялангуяа бизнесийн салбарынхан хүнд нөхцөл байдалд орсноор өндөр алдагдалтай баталсан төсөв хаанаа ч хүрэхгүй байх бодит эрсдэл үүсээд буй. Зөвхөн энэ оны эхний гурван сард төсвийн алдагдал 170 тэрбумд хүрлээ. Бизнес эрхлэгчдийн дунд явуулсан судалгаагаар компаниудын 89.5 хувь тэр дундаа 57.4 хувьд нь шинэ төрлийн коронавирус бизнест нь маш хүндээр тусч байна гэсэн судалгаа өгчээ.
Тиймээс 2020 оны улсын төсөвт яаралтай тодотгол хийх шаардлагатайг мэргэжлийн хүмүүс сануулж буй ч өнөөдрийг хүртэл бодит алхам хийсэнгүй. МҮХАҮТ-аас 2020 оны улсын төсөвт яаралтай тодотгол хийж төсвийн зардлыг танах гэхээсээ илүүтэй бүтцийн өөрчлөлт хийх санал гаргаад байгаа. Тухайлбал, 2020 онд нэгэнт эдийн засаг хямрах нь тодорхой байхад хамгийн түрүүнд хямралд өртөх салбарууд болон ажлын байр хадгалах зорилготой дэмжлэгүүдэд төсвийн хөрөнгө оруулалтыг зарцуулах нь зүйтэй гэсэн санал гаргажээ. Ажлын байр хадгалах нь өрхийн эдийн засгийг шууд хамгаалах арга гэж эдийн засагчид онцолж буй. Тэгвэл хэт өөдрөг хэмээгдэх төсвөөс нэн шаардлагатай бус зарим төсөл хөтөлбөрүүдийг энэ жилдээ хасах нь зүйтэй юм.

Энэ онд 1.9 их наяд төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар 1205 төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэхээр улсын төсөвт тусгасан байна. Үүний 86 хувь нь бүтээн байгуулалтын төсөл бол 14 хувь нь их засвар, тоног төхөөрөмж худалдан авах, ТЭЗҮ зураг төсөл боловсруулахад зарцуулахаар тусгажээ. Тухайлбал, 2020 оны улсын төсөвт 56 соёлын төв, 110 цэцэрлэг, 120 сургууль, 76 авто зам, 41 дотуур байр,13 спорт цогцолбор, 26 гүүр гэх мэт бүтээн байгуулалтууд багтаж байгаа юм. Тэгвэл зайлшгүй шаардлагатай бус зарим бүтээн байгуулалт, хөрөнгө оруулалтыг хойшлуулбал багагүй хэмжээний мөнгө хэмнэх боломжтой юм. Манай сонин жишээ болгож зайлшгүй шаардлагатай бус зарим хөрөнгө оруулалтыг жагсаалаа.

Энэ жагсаалт цааш үргэлжлэх боломжтой. Жишээ болгон жагсаахад л 429.9 буюу 430 орчим тэрбум төгрөгийг хэмнэж болохоор байна. Үүнд нэмээд сумдын Засаг даргын тамгын байр, багийн цогцолбор, багийн дарга нарын мотоцикл тэргүүтэй тэвчиж болох хөрөнгө оруулалтуудыг үргэлжлүүлж болох билээ.

Энэ оны төсвийн бас нэгэн сул тал нь төсвийн харьцангүй хуваарилалт. 2020 онд хамгийн их буюу 131.9 тэрбум төгрөгийн төсөвтэй аймаг бол Хэнтий. Тэр дундаа Хэнтий аймгийн Батноров сумын Бэрх тосгон зарим аймгаас их буюу 35 тэрбум төгрөгийн төсөв тусгасан нь төсвийн хуваарилалтын харьцангуй байдлыг баталгаа юм. Эндээс ч мөн тэчиж болох хөрөнгө оруулалт олон. Хэнтий аймгийн Батноров суманд хийх хөрөнгө оруулалтыг жагсаавал: 

24 тэрбум төгрөг төгрөг бол зөвхөн Хэнтий аймгийн Батноров суманд төсөвлөсөн төсөв. Гэтэл Говьсүмбэр, Дундговь, Сүхбаатар үэрэг аймгуул энэ сумын төсвөөс бага буюу 15-19 тэрбум төгрөгийн төсөвтэй байгаа юм. Энэ бүх хөрөнгө оруулалтыг энэ жилдээ түр хойшлуулбал 430-аас ч илүү хэмнэлт хийх боломжтой.