ХУРААХ

ҮЙЛ ЯВДЛЫН ТОВЧООН

Монгол Улсын нийт хүн ам

Б.Дэлгэрдалай: Амралтын газар долоо хоног амарч, 20 мянган төгрөгийн хөнгөлөлт эдэлнэ

Д.ОЮУН-ЭРДЭНЭ (сэтгүүлч)
2019-05-09

Улсын хэмжээнд ахмадуудыг жилд нэг удаа хөнгөлөлттэй үнээр амралт, сувиллын газар амраадаг. Энэ жил Засгийн газрын тогтоолд ямар өөрчлөлт орсон болон бусад асуудлаар ХХҮЕГ-ын Ахмад настны нийгмийн хамгааллын асуудал хариуцсан мэргэжилтэн Б.Дэлгэрдалайгаас тодрууллаа.

-Энэ жил хэчнээн амралт, сувилалд ахмадууд амрах вэ. Шинээр өөрчлөлт орсон уу? 

-Манайх 2018 онд ахмадын зориу­лалт­тай 106 амралт, сувилалын газартай гэрээ байгуулан ажиллаж байгаа. 106 байгууллагаас 47 байгууллага нь амралт, үлдсэн 59 нь сувиллын үйл ажиллагаа явуулдаг. Харин  энэ жилийн амралт, сувиллын үйлчилгээ үзүүлэх байгууллагын сонгон шалгаруулалт одоо явагдаж байна. 2019 онд  амралт, сувилалд амрах хөнгөлөлтийн хэмжээ, хоног тогтоосон Засгийн газрын тогтоолд өөрчлөлт орсон.  Өмнө нь амралт, сувилалд ахмад настан 10 хүртэлх хоногоор амарч, халамжийн сангаас нэг ор хоногийн 20 мянган төгрөгийн хөнгөлөлд авдаг байсан. Харин шинэ тогтоолоор амралтын газар долоо хүртэлх хоног амраад, 20 мянган төгрөгийн хөнгөлөлт  авдаг болсон.   

-Ээж аавынхаа нэрээр, эсвэл хэн нэгэн өндөр настны өмнөөс амрах боломжтой юу? 

-Амралт, сувиллын газруудтай хүний нэрийг ашиглан өөр хүн амрааж,  зөрүү  мөнгийг нэхэмжилсэн бол гэрээ цуцлах тухай  хатуу сануулсан байгаа. Тийм тохиолдол мэр сэр гардаг. Гол нь ах­мад настнууд өөрсдөө зөвшөөрч, оролц­сон  байдаг л даа. Өөрөөр хэлбэл, манай­хаас хяналт шалгалт хийгээд “Та амар­сан уу” гэхээр “Би амарсан” гэдэг. Гэ­тэл тухайн халамжийн  мэр­гэ­жилт­нүүд энэ хүн яваагүй, өөр хүн  яв­сан гэх мэ­тээр асуудал үүсдэг. Тухайн эрх нь үүс­сэн ахмад настан өөрөө амар­сан гэж бидэнд мэдэгдээд байхад  арга хэмжээ авах боломжгүй болчихоод  байгаа юм. Гэх­дээ манай байгууллагаас энэ асуу­далд хяналт тавьж байгаа. Энэ хэрээр ийм төрлийн асуудал сүүлийн үед багассан. 

-Ахмадууд ямар бичиг баримт бүр­дүүлэх шаардлагатай вэ. Үнэ төл­бөргүй амрах боломж байхгүй юу? 

-Ахмад настны хууль болон ахмад настанд үйлчилгээ үзүүлэх, дэмжлэг, хөнгөлөлт олгох журамд ахмад настан үнэгүй амарч сувилуулахаар заагаагүй. Зөвхөн  эрхийн бичгийн хөнгөлөлттэй үнээр амрахаар заасан.  Мөн  эмэгтэй 55,  эрэгтэй 60 насанд хүрсэн ахмад нас­тан харьяа сум, хорооний Халамжийн мэр­гэ­жилтэнд иргэний цахим үнэмлэх, өргө­­­дөл болон амралт, сувиллын газарт өөрийн хариуцах хэсгийг төлсөн барим­­таа өгснөөр хөнгөлөлттэй үнээр амрах эр­хийн бичгийг олгодог. Манай бай­гуул­лагаас тухайн амралт, сувил­лын газартай өдрийн 30 мянган төгрө­гөөр тооцож гэрээ байгуулдаг. Тэгэхээр ах­мадууд 10 мянган төгрөг, халамжаас 20 мянган төгрөг төлнө гэсэн үг.  Тэр­нээс бол үнэ төлбөргүй  амарна гэж байх­гүй. Зарим тохиолдолд ХХҮЕГ-тай гэрээ байгуулсан цөөхөн амралт сувил­лын газрууд халамжийн сангаас олгох хөн­гө­лөл­тийн хэмжээгээр буюу 20000 төг­рө­гөөр үйлчилгээ үзүүлэх нь бий. Ах­мадуу­даас огт мөнгө авахгүй гэсэн үг шүү дээ. 

-Тэдгээр амралт, сувиллын газрууд ах­мадуудыг эмчлэх, сувилах талаар хэр хангалттай ажиллаж чаддаг вэ?

-Сувиллын байгууллагууд тухайн аймаг, нийслэлийн Эрүүл мэндийн газ­раас зөвшөөрөл авдаг, мөн сувиллын стан­дар­тын дагуу, мэргэжлийн боловсон хүчин ажиллуулдаг. Энэ хэрээр зар­дал өндөр гардаг. ХХҮЕГ-аас ахмад наст­нуу­дад амралт сувиллын үйлчилгээ үзүү­лэх­дээ хөгжлийн хөтөлбөр баталж, хэрэгжүүлнэ гэсэн заалттай. Сонгон шалга­руу­лалтдаа танай байгууллага долоо хоног ахмадыг амраалаа гэхэд, эхний өдрөөс эхлэн ямар чиглэлийн үйлчилгээ ахмад настанд үзүүлэх вэ гэдгийг шалгана. Сүүлийн жилүүдэд ахмадууд  амралт гэхээс илүү сувилалд амрах сонирхолтой болсон. Мөн ХНХЯ-аас бодлогоор дэмжээд, амралтын газарт долоо хоног амрах уу, сувилалдаа 10 хоног амрах уу гэдгийг ахмадууд өөрсдөө сонгодог болсон. 

-Рашаан сувиллын тухайд?

-Дотоодын магадлан итгэмжлэгдсэн рашаан сувиллыг, амралт сувиллын үйлчилгээтэй андуурч ойлгож болохгүй. Ахмад настны тухай хуулийн 8.1.2-т Засгийн газар баталсан хөнгөлөлтийн хэмжээгээр амралт сувиллын аль нэгэнд  нь жилд нэг удаа амарна гэсэн заалт бий. Дотоодын магадлан итгэмжлэгдсэн рашаан сувилалд эмчилгээ сувилгаа зайлшгүй шаардлагатай ахмад нас­тан  эрүүл мэндийн байгууллага, өр­хийн эмнэлгээс илгээх картаар явах эрхтэй. Тухайн ахмад настны овог нэр, регистрийн дугаар, ямар өвч­ний улмаас, ямар рашаан сувилалд хэв­тэх шаардлагатайг тодорхойлсон мэргэж­лийн эмчийн гарын үсэгтэй байдаг. Энэ бич­гээ аваад ЭМЯ-аас магадлан итгэмж­лэгд­сэн дотоодыг 15 рашаан сувилалд өөрөө очоод сувилуулна гэж ойлгох хэрэг­тэй. Ингэхдээ эрүүл мэндийн даат­гал­тай иргэний энгийн өрөөний тарифаар тооцно төлбөрөө 100 хувь төлнө. 100 хувь төлсний дараа баримтаа харъяа аймаг дүүргийн Хөдөлмөр халамж үйлчилгээний хэлтэст өргөдөл, иргэний цахим үнэмлэхийн хуулбар,  мөнгө төлсөн баримт,  илгээх картаа өгөхөд манай мэргэжилтнүүд шалгах юм. Үнэхээр амарсан байвал ахмад настанд рашаан сувилалд төлсөн мөнгөний 50 хувийг олгодог журамтай.