ХУРААХ

ҮЙЛ ЯВДЛЫН ТОВЧООН

Монгол Улсын нийт хүн ам

Г.Мөнгөнбаатар: Салхи ихтэй учраас орсон хур тунадаст ногоо сэргэхгүй байна

Г.САНЖААХАНД (сэтгүүлч)
2018-06-13

Зургадугаар сарын цаг агаарын нөхцөл байдал  болон үүлэнд зориудаар нөлөөлж буй  талаар Цаг уур, орчны шинжилгээний газрын мэргэжилтэн Г.Мөнгөнбаатараас тодрууллаа. 

-Энэ сард хур тунадас орох уу? 

-Энэ сарын эхээр болон сүүлээр бороо орох төлөвтэй байсан. Салхилаад үүл тогтохгүй байсны улмаас бороо орохгүй байсаар сарын эхэн үе дууслаа. Зургадугаар сарын хоёр дахь 10 хоногийн дунд үеэр болон сүүлээр хур тунадас орохоор харагдаж байгаа. Бүс нутаг, багахан газар нутгийн хамарсан үүлний бөөгнөрөл харагдаж байсан. Гэхдээ тэр нь халалтаас шалтгаалсан жижиг хэмжээний үүл байгаа учраас тэнд, энд бороо орно гэж хэлэхэд хэцүү байна.

-Өнөөдрийн байдлаар хэдэн удаа үүлэнд зориудаар нөлөөлсөн бэ? 

-Бид үүлэнд нөлөөлөх үйл ажиллагааг тасралтгүй явуулж байгаа. Одоогийн байдлаар 45 экспидец монгол орны хэмжээний ажиллаж байна. Бороо орох хэмжээнд үүл гараад ирвэл өөрсдөө харвалт хийгээд явж байгаа. Зургадугаар сарын 01-ний байдлаар 120 гаруй удаа үүлэнд үйлчилж, 516 пуужин зарцуулчихаад байна. Өдөр болгон үүлэнд зориудаар нөлөөлж байгаа. Пуужингийн нөөц энэ жилдээ хангалттай хүрэлцэнэ. 

-Үүлэнд зориудаар нө­лөөлс­­нөөр үр дүн хэр гар­даг вэ. Хүмүүс үр дүн гарах­гүй байна гэж яриад байдаг? 

-Үүлэнд зориудаар нөлөөлс­нөөр зарим газруудаар хур тунадас хангалттай орсон. Орж байгаа процессыг нэмэгдүүлэх үйл ажиллагааг тогтмол явуулж байна. Төв суурин газруудаар бороо дамжин орох нь тааруухан байгаа. Гэхдээ үүл тогтонги муутай байгаа учраас монгол орны хэмжээнд хур тааруухан байна. Салхи болон өдөр шөнийн температурын контраст зэрэг хүчин зүйлийн улмаас үүлэнд зориудаар нөлөөлөх ажлын үр дүн сайн биш байдаг. Жаахан үүл гараад ирэхээр салхилаад хөөчихнө. Үүний улмаас үүлний тодорхой хэмжээний бүтцэд өөрчлөлт орж байна гэсэн үг. Үр дүнгийн талаар ярихад арай эрт байна. 

-Үүлэнд зориудаар нөлөө­лөхдөө ямар арга хэрэг­лэдэг вэ. Мэргэжлийн хү­мүүс энэ ажлыг хийдэг үү? 

-Цаг агаарын үзэгдэл, цаг уурын системийн бай­гууллагад ажиллаж ажилчид бүгд мэргэжлийн чиглэлийн хүмүүс байдаг. Пуужин нь тэсрэх, дэлбэрэх бодисын ангилалд ордог учраас энэ чиглэлийн мэргэжлийн боловсон хүчнүүдийг авч ажиллуулдаг. Мөн жилд хоёроос гурван удаа хүмүүсээ давтан сургалтад хамруулдаг байгаа. Түүнчлэн, шинээр орсон хүмүүсээ зайлшгүй сургалтад хамруулж эрхийн гэрчилгээ олгодог. Тийм учраас мэргэшсэн хүмүүс үүлэнд нөлөөлөх үйл ажиллагаа явуулдаг гэж ойлгож болно. Үүлэнд зориу­даар нөлөөлөхдөө хоёр арга хэрэг­лэдэг юм. Тодруулбал, нэг­дүгээрт бороо орох үүл гарч ирэх үед үүл рүү чиг­лүүлж байгаад пуужин хар­вана. Хоёрдугаарт, өндөр уулын орой дээр ноцоох зуух байр­луулна. Зуухнаас утаа дээш гарч үүлэнд очно. Ингэж үүлэнд зориудаар нөлөөлж бороо оруулдаг байгаа. 

-Хур тунадас улсын аль нутгаар их орж байна вэ. Хур тунадас ороогүй газар байгаа юу? 

-Хур тунадас огт ороогүй газар гэж байхгүй. Бага ч гэсэн орж байгаа. Зарим сард нь бороо ороогүй тохиолдол бий. Бид дөрөвдүгээр сарын 01-нээс эхэлж үүлэнд нөлөө­лөх үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн. Салхи шуурга ихтэй байгаа учраас бороо бага орсон газрууд байна. Монгол орны хойд хэсгээр, тухайлбал Хөвсгөл, Булган, Сэлэнгийн зүүн өмнөд хэсэг, Төв аймгийн өмнөд зүүн хэсэг, Архангай, Завханы зүүн хойд хэсгээр гайгүй бороо орсон. Гэвч салхи ихтэй байгаа уч­раас орсон хур тунадаст урга­мал, ногоо сэргэхгүй байна.