Засгийн газрын шийдвэрээр жил бүрийн тавдугаар сарын эхний долоо хоногийн бямба гарагийг хөрс хамгаалах үндэсний өдөр болгон зарласан байна. Тиймээс Монгол Улсын хөрсний өнөөгийн байдал болон цаашид хөрс хамгаалах чиглэлээр ямар ажил зохион байгуулахаар төлөвлөж байгаа талаар БОАЖЯ-ны Хүрээлэн буй орчин, байгалийн нөөцийн удирдлагын газрын дарга Г.Нямдаваагаас тодрууллаа. 

-Хөрс хамгаалах өд­рийг тохиолдуулан та­най яам­наас ямар үйл ажил­лагаа зо­хион байгуул­сан бэ?  
 

-Энэ өдрийг угтаад олон ажил хийлээ. БОАЖ-ын сайд нийслэл, бүх аймгуудад өргөн хүрээтэй ажлуудыг зохион байгуулах чиг­лэл өгсөн. Энэ хүрээнд өнөө­дөр хөрсний нөхцөл бай­дал, хөрсний болон газрын дорой­тол, бохирдлын асуудал ямар бай­гаа талаар ард иргэдэд, аж ахуйн нэгж байгууллагуудад үнэн зөв мэдээллийг өгч ажил­лалаа. Мөн хөрсний мөн чанар, ач холбогдлын та­лаар ойлгуулах, энэ чиглэлд хү­мүү­сийг ан­хаарлыг чиглүүлэх, хөрс хам­­гаалахад иргэн бүр хувь нэм­­рээ оруулдаг болгох чиг­лэ­лээр гол ажлуудыг хийсэн. 
 

-Монгол Улсад хөрс хам­­гаалах үйл ажиллагаа явуул­­даг, тандан судалдаг хэч­нээн бай­гууллага байдаг вэ. Эд­гээр байгууллагуудтай хамт­ран ямар ажлуудыг хийв?
 

-Монгол Улсын хэмжээнд хөрс­ний тандалт судалгааг МУИС, ШУА-ийн Газар зүй, гео экологийн хүрээлэн, ХААИС, ХХААХҮЯ, Дарханы ур­га­мал газар тариалангийн хүрээ­лэн зэрэг шинжлэх ухаан, судал­гаа­ны байгууллагууд хийж байна. Эд­гээр байгууллагууд бо­лон хөр­сийг хамгийн их ашиг­ладаг гол бүс нутгууд бо­лох Сэлэн­гэ, Булган, Төв, Дар­хан-Уул, Ор­хон зэрэг айм­гуудын удирд­лагуудыг орол­цуулсан томоо­хон хэлэл­цүүлгийг зохион бай­гууллаа. Уг хэлэлцүүлгийн үр дүнд хөрс­ний талаар сүүлийн үед хийж байгаа судалгаа, шин­жилгээний гол үр дүнг ашиг­ласан томоохон мэдлэг мэ­дээллүүдийг нэгтгэсэн. Мөн хөрс юуны улмаас бохирдож бай­гаа, хөрс хамгаалах чиг­лэлээр юу хийх боломжтой та­­лаар иргэдэд зориулсан то­­моо­хон үзэсгэлэн зо­хион бай­гуулсан. Бусад айм­гуу­дад олон төр­лийн ажил хийж бай­на. Түүнч­лэн, их дээд сур­гуулийн бай­галь шинж­лэ­лийн чиглэлийн мэр­гэж­лийн оюутнуудын дунд  ул­сын экологийн олимпиадыг  энэ жил “Хөрсөө хамгаалъя” уриан дор зохион байгуулсан. 
 

-Монгол орны хувьд хөрс­ний өнөөгийн байдал ямар байна вэ? 
 

-Монгол орон их газрын эрс тэрс уур амьсгалтай. Чийглэг бус, хуурайшилт ихтэй цаг уурын улмаас эмзэг хөрстэй бү­сэд хамаардаг. Сүүлийн жи­лүү­дэд хөрсний болон газ­рын до­ройтол нэлээд эр­чимтэй явж байна. Нийт ну­таг дэвсгэрийн 76.8 хувь нь цөлжилтөд автсан. Хэд хэдэн зүйлээс болж хөрсний доройтол цэгэн байдлаар үүсч бий болж байна. Тодруулбал, го­вийн бүс нутагт уул уурхайн бүтээг­дэхүүнийг гадагшаа экс­­­портлохтой холбогдсон тээв­­­рийн улмаас хөрс эвдрэх яв­­дал ихэссэн. Монгол Улсад ма­­шин техник хэрэглэдэггүй хө­­дөө­ний айл байхгүй болсон. Өвөл­­жөө, хаваржааны хоо­ронд том замууд гарсан бай­даг. Суд­лаачдын гаргасан тоон мэ­дээгээр гурван сая орчим га бэл­чээр авто замын элэгдэлд ор­сон байсан. Мөн уул урхайн үйл ажиллагаанаас болж хөрс их хэмжээгээр эвдэрдэг. Ялз­магт давхарга, түүний доод дав­харгуудыг хүртэл хөрс хуулж, ол­бор­лолт хийдэг учраас нө­хөн сэргээлт хийхгүй бол хөрс их хэмжээгээр гэмтэж байна. Үүнээс гадна, төв суурин газ­руудад хөрсний бохирдол их бай­на. Тухайлбал, нийслэл хо­тод Чингэлтэй, Баянзүрх, Хан-Уул дүүрэг, гэр хороолол бү­хий бүсэд хөрсний нянгийн бохир­дол 88 хувиас буурахгүй байна. 
 

-Хөрсний бохирдлыг буу­руулахын тулд яах ёстой вэ? 
 

-Хөрсийг бохирдуулж бай­гаа хүчин зүйлүүдийг зог­соох хэрэгтэй. Тухайлбал, уул уурхайн үйлдвэрлэлээ бү­тээг­дэхүү­нээ зөөвөрлөхөд заа­вал ха­туу хучилттай шаард­лага хан­гасан авто замаар тээ­вэр­лэдэг бо­лох. Мөн цэгэн бо­хирд­луудыг үүсгэж буй авто машины засвар, томоо­хон захууд, арьс ширний үйлд­вэрүүдэд стандартын шаард­лагыг мөрдүүлэхэд анхаа­рах хэрэгтэй. Түүнчлэн, ил зад­гай зориулалтын бус газар хог хаях явдлыг зогсоох ёстой. Мөн уул уурхайн үйлдвэрүүд нөхөн сэр­гээлтийн үйл ажиллагаагаа ту­хайн стандарт аргачлалын да­гуу бүрэн хэм­жээнд тех­никийн болон биологийн нө­хөн сэргээлтийг хийх хэрэг­тэй. Нийслэлийн хувьд гэр хо­рооллын жор­лонг орчин үеийн техник, тех­нологийн шаард­лага хан­гасан жорлонгоор со­лих шаардлагатай байна. Ту­хайл­бал, суурьшлын бүс бо­лоод он удсан гэр хорооллын айлуу­дын жорлонг соруулж бордоо бол­гох, хатааж хагсраах, ор­чин үеийн шинэ бордоо бол­годог хуурай болон нойтон тех­нологиудыг нэвтрүүлэх шаард­лагатай байгаа.